Dominicus Gent
Viering van zondag 11 augustus 2024
BETROKKEN BIDDEN, LEVEN, STUDEREN, VERKONDIGEN

Op donderdag 8 augustus vierden we de feestdag van de heilige Dominicus
 
WELKOM
Goede morgen op deze mooie zomerdag. Eerder deze week, op 8 augustus, vierden we de heilige Dominicus. In dankbaarheid en erkentelijkheid voor de paters & bezielers – Guus, Ignace, Jos, Bernard, …is onze gemeenschap naar Dominicus vernoemd. Hij baande in Jezus’ spoor een bijzondere weg en die blijft inspireren. Bij het begin van ons samenzijn bidden we:

Wees aanwezig Gij die ons samenroept,
mysterie van liefde en hoop,
vergezel ons met uw licht en warmte.

Wanneer we aan een ongekend rondpunt komen en niet zeker weten welke weg we moeten inslaan rijdt mijn man altijd een extra rondje, desnoods zelfs twee of drie. Voldoende om te dromen van de wellicht boeiende plekken waar we niet heen gaan.. omdat we een andere keuze maakten.

Toen studenten me ooit vroegen waarom men in hemelsnaam christen en katholiek zou willen zijn … kwam dit beeld me voor de geest. Toen ik jong was héb ik andere wegen verkend. Er staan in onze boekenkast stille getuigen van die tijd. Meer dan lezen van een richtingaanwijzer op een rondpunt was het niet. Ook ben ik enkele wegen eens ingereden: een massabijeenkomst van een Amerikaans gebedsgenezer, een charismatische studentenavond waar de Geest een persoonlijk woord sprak wanneer je met gesloten ogen het bijbelboek liet openvallen… Echt boeien deed het me niet, ik keerde terug naar het rondpunt.

Maar, een weg wordt pas boeiend wanneer hij ingeslagen wordt, wanneer keuzes gemaakt worden en op die nieuwe gekozen baan zijwegen en weggetjes ontdekt worden met ongekende vergezichten…dan toont de schoonheid van die weg zich pas echt.

Zo -stel ik me voor- moet die Dominicaanse beweging ontstaan zijn en legde ze gaandeweg vier accenten: gebed, studie, verkondiging, gemeenschap.

Laten we ons alvast tot gemeenschap zingen en elkaar versterken in verbondenheid naar binnen en naar buiten toe.

Vervul dit huis met hart en geest

Vervul dit huis met hart en geest
met aandacht voor de kleinen.
Dat al wie hier naar binnen gaat
hen noemen zal de zijnen.

Wees hier opnieuw verbeeldingskracht,
geef taal en toon aan dromen,
geef stem aan wat verborgen bleef,
laat hier jouw rijk maar komen.

Wees kracht en troost voor jong en oud,
dat niemand hoeft te vrezen,
als hij zich inzet voor jouw rijk,
want dood heet daar ‘verrezen’.

T: Jan Van Opbergen / M: ‘Ons is geboren’

WOORDDIENST

Op de feestdag van Dominicus wordt een opmerkelijke passage uit het profetenboek Jeremia gelezen over het nieuw verbond (Jeremia 31, 33-34)

Dit is het nieuwe verbond dat ik in de toekomst met Israël sluit – godsspraak van de Heer: Ik schrijf mijn wet in hun binnenste, Ik grif die in hun hart. Ik zal hun God zijn, en zij zullen mijn volk zijn. Dan zal niemand meer zijn medeburger onderrichten, noch tegen zijn broeder zeggen: ‘Leer de Heer kennen.” Want iedereen, groot en klein, kent Mij al – godsspraak van de Heer. Ik vergeef hun misstappen, Ik denk niet meer aan hun zonden.

Het eerste testament toont ons een god die zich telkens opnieuw verbindt met mensen. Die na elk débacle mensen weer tegemoet komt met een aanbod tot een levengevende relatie, tot een nieuw verbond. Die zich engageert om het verleden niet aan te rekenen, om de misstappen te vergeven. Meer zelfs: die vertrouwen uitspreekt in wat in ons hart gegrift werd: een weten van liefde. Een wet die mensen engageert om elkaar als zusters en broeders te zien en op die manier de Heer, de Schepper, de God van het verbond te kennen. Iedereen, groot en klein.

Wat een onvoorstelbaar vertrouwen klinkt in deze oude woorden door: in de mogelijkheid van mensen tot liefde, tot relatie, tot solidaire gemeenschap.

We mogen ons toevertrouwen aan deze woorden, aan dit engagement van de Eeuwige. Die de dragende grond is en de uitnodigende horizon van onze gemeenschap.

Laten we die dit ‘weten van liefde’ bij onszelf aanboren, laten we er mekaar op blijven aanspreken. In het besef van onze tekorten en misstappen, in zorg voor het zwakke van onszelf en van de ander. In het bewustzijn dat er enkel gemeenschap is als er ruimte is, voor iedereen, groot en klein.

Mogen we die verwantschap koesteren en uitdragen naar de talloze plaatsen waar geweld elk verband doodt.
We zingen een lied dat de inspiratie van Dominicus openlegt en ons meeneemt in die creatieve beweging die hij ooit op gang trok.

Kom Schepper Geest

Kom, Schepper, Geest ontsteek jouw vuur,
in ons gedoofd door tijd en duur,
door woorden hol en leeg gemaakt,
door beelden los van jou geraakt.

Herstel in ons die oude kracht
die mensen tot bezieling bracht,
die hen deed gaan waar niemand ging,
die groot noemt wat nog heet gering.

Herleef in ons met jouw geloof,
die tegenkracht van mensenroof,
die roept om solidariteit,
om leven dat geen aandacht krijgt.

Herschep in ons dat oude woord
misbruikt voor oorlog, broedermoord;
die Naam van God hier ooit ontstaan
vanwege land dat moet bestaan.

Herneem daarom jouw oudste recht:
sta op in ons als minste knecht,
die mens die om de ander geeft,
misschien voor hem zijn leven geeft.

T: Jan van Opbergen M: Veni, creator, spiritus

Dominicus is een weinig bekend figuur.

Een duidelijk profiel of een stralend charisma lijken bij hem te ontbreken. Er zijn in zijn jonge leven geen aanduidingen te vinden voor de wijze waarop hij zich zal ontwikkelen als onvermoeibaar prediker en bezielende leider. In aanvang wijst niets bij hem op het persoonlijk en oorspronkelijke project dat hij in zijn leven zal realiseren. Stichter van een nieuwe beweging die als bedelorde breekt met de religieuze privileges van die tijd. Integendeel, hij schikt zich blijkbaar moeiteloos in plannen die anderen voor hem maken: zijn moeder, zijn bisschop…..

In de geschiedschrijving over Dominicus is er een reisverhaal dat ik heel interessant vind. Onderweg naar Parijs verblijven Dominicus en een medebroeder bij het Mariaheiligdom van Rocamadour. Enkele Duitse pelgrims vervoegen hen en zijn zo gul voor hen dat Dominicus zich bezwaard voelt. Omdat hij niets terug kan doen bidden hij en zijn medebroeder om de genade de Duitse taal te spreken en te verstaan zodat zij aan hun medereizigers Jezus zouden kunnen verkondigen. Tijdens de verdere reis spreken zij inderdaad en tot verbazing van de pelgrims heel verstaanbaar hun taal.

Het is één van de vele legendes over Dominicus. Maar mij raakt het als uitnodiging om de taal van de ander te leren verstaan. Niet enkel als het leren van een of andere vreemde landstaal maar om het spreken van een ander te leren verstaan.

Hoe bijzonder is het wanneer men mensen kan tegemoet komen in hun eigen taal. Wanneer je een taal leert spreken waarin je voor de ander ook verstaanbaar bent. Wanneer je taal de weg wordt waarin je anderen bereikt. Wat een prachtig gebed om de taal van je tijdsgenoten, je toevallige reisgenoten te leren zodat je de bron van jouw geluk en je vreugde met hen kan delen.

Dit zoeken naar taal, naar levensnabije verklanking, naar creatieve communicatievormen om uit te drukken wat nauwelijks verwoord kan worden vind ik fascinerend in de dominicaanse traditie.

En dat blijft een opdracht. Want nieuwe generaties leven nieuwe verhalen, spreken een andere taal.

Lied over de verhalen van God met de mensen

Verborgen in oude verhalen,
verteld zolang mensen bestaan,
zijn woorden van hemel en aarde
die over Gods wonderen gaan.
W’ontdekken ze als we ervaren
ontvangend in ’t leven te staan.

Verhalen die jong zijn gebleven
want ook ons bestaan wordt verwoord
in tijdloze, steeds nieuwe beelden
sinds eeuwen door mensen gehoord.
Z’omsluiten ons warm als een deken,
ze nemen ons op en gaan voort.

Wij leven zelf nieuwe verhalen
waarin ons de Geest tegenkomt,
als groots en geweldig ervaren,
als ruimte en rust in een storm.
Wij zeggen weer voort wat wij zagen,
verhaal waar geen einde aan komt.

T: Marijke Koijck-de Bruijne M: Eileen Silcocks

We leven zelf nieuwe verhalen, laten we mekaar blijven aanmoedigen om zorgzaam en kritisch te blijven kijken naar onze tijd, naar ons leven en samenleven. Mogen analyse en studie ons helpen zicht te krijgen op wie en wat vandaag verdrukt en wat bevrijding mogelijk maakt. Moge het denkwerk van zoveel generaties voor ons een hulp zijn om ons beperkt zicht te verruimen en te verdiepen. Mogen de bijbelse verhalen een verhelderende spiegel blijven en mogen onze eigen engagementen die verhalen verder schrijven.

—

We leven zelf nieuwe verhalen van bevrijding.
In juni hebben Ignace en Jo een deugddoende zondagviering gewijd aan de Zuid-Afrikaanse dominicaan Albert Nolan. Waar herkennen we bij hem de vier Dominicaanse pijlers: studie, verkondiging, gebed en gemeenschap?
Bij oppervlakkige kennismaking overheerst zijn verkondigingswerk tegen Apartheid. Bij nader onderzoek zie je de verwevenheid met de andere pijlers.

Zo stelt Nolan dat studie en gebed onontbeerlijke voorwaarden zijn voor echte politiek-sociale verandering. Gebed zorgt voor meer bewustwording en bewustwording voor meer gebed. Bidden doe je bijgevolg met ogen open (ipv ogen toe) om Gods stem te horen én gehoor te geven. Vandaaruit nemen we samen verantwoordelijkheid op tégen de zonde en vóór de verlossing van Zuid-Afrika. Nolan verbindt de fasen van het gebedsleven met groeien in verlossende solidariteit. Gebed is voor hem een manier om hoop te vieren en ons aan het transcendente toe te wijden.

Nolan’s toegankelijke maar grondige politiek-maatschappelijke analyses verraden de vrijheid en het enthousiasme van een studax en zijn verbonden met zijn Bijbelkennis en gebedsleven. Hij krijgt de eretitel Magister in de Heilige Theologie, weggelegd voor dominicaanse theologen met bijzondere verdiensten, maar hij ziet zichzelf liever als prediker dan als bijbelgeleerde. Hij wil dat het evangelie een verschil maakt in het leven van mensen, dat de Schriften mensen inspireren, bekeren, transformeren en hen ertoe aanzetten hun leven en de wereld waarin ze leven te veranderen.

Nolan is ook een man van gemeenschap: bescheiden en met veel humor faciliteert hij banden met witte en zwarte studenten, is hij gewaardeerd gesprekspartner van jongeren die enkel in het marxisme een uitweg zien uit Apartheid en is hij bron en steun voor katholieke religieuzen die een actieve rol in de anti-apartheidsstrijd opnemen. Ook zijn diepe oecumenische vriendschap met o.a. Beyers-Naudé en Frank Chikane toont het belang dat hij aan gemeenschap hecht.
Tot slot: gebed en handelen zijn meest effectief wanneer het sámen gebeurt in een geest van solidariteit. Dan wordt de kracht van Jezus’ Geest (waar 2 of 3 in Mijn naam…) voelbaar volgens Nolan. Laten we in die geest het lied zingen

Gij die het sprakeloze bidden hoort

Gij die het sprakeloze bidden hoort
achter de woorden die wij tot U roepen.
Gij die de mensen ziet zoals geen mens.
Gij die uw woord in ons hebt neergelegd
in den beginne als een bron van weten.
Gij die ons hebt geschapen naar U toe.
Wek onze kracht, vuur onze hartstocht aan,
heradem ons dat wij in U volharden.
Doe lichten over ons uw lieve Naam.

T: Huub Oosterhuis M. Antoine Oomen

We komen uit een periode, meerdere decennia lang, waarin het gepast leek als christen bescheiden op de achtergrond te blijven en niemand ‘lastig te vallen’ met onze overtuiging of geloven. Voor sommigen geldt dit omwille van de misbruikschandalen in kerkelijke middens, misschien nog altijd. Daar bovenop is er een samenlevingsklimaat dat godsdienst beschouwt als een privézaak die best ook helemaal privé blijft.

We zien onszelf ook meer als ‘zoekende’ en claimen geen waarheidsaanspraken. Van daar toch heel wat reserve wanneer het om die pijler van de verkondiging gaat. Terecht: van ons geloof getuigen we allereerst door onze keuzes, doorheen ons engagement, in ons meewerken aan een meer rechtvaardige en meer vredevolle maatschappij. Toch, laten we ook de moed hebben onaangepast en niet helemaal eigentijds te zijn door het duidelijk delen van onze inspiratie, door te spreken van wat en wie ons beweegt. Dankbaar voor het evangelie en de rijkdom van deze christelijke traditie.

Ingaand op wat Antoinette zonet zei wil ik met jullie delen hoe ikzelf op dit moment die 4 Dominicaanse pijlers: studie, verkondiging, gebed en gemeenschap invul. Mogen en kunnen studeren was in mijn omgeving niet vanzelfsprekend. Daarom blijf ik studie als een geschenk zien en kan ik me erin verliezen.

Mogen meewerken in Dominicus, een bijdrage mogen leveren aan ‘Preek van de Week’, … zie ik als wegen van evangelische verkondiging. Maar de belangrijkste verkondiging, -zeker voor lekendominicanen- zit natuurlijk in hoe je leeft, hoe je met mensen omgaat, wat je wel en niet koopt, doet en zegt. Het blijft een leerschool: ik probeer me regelmatiger dan vroeger af te vragen hoe mijn spreken en handelen Goed Nieuws kan zijn voor wat en wie minder of niet gehoord en gezien wordt.

De pijler gebed is een moeilijke, iets kwetsbaars…ook om daarover te spreken. Heb zelf geprobeerd het dagelijks getijdengebed van kloosterlingen op te nemen. Dat werd een soort afvinken zonder persoonlijke diepgang waarbij het oproepen van verbondenheid met de velen wereldwijd die dezelfde psalmen en bijbelfragmenten lezen me enige tijd hielp om vol te houden. Ondertussen vond ik een zekere discipline in het dagelijks ‘aanschouwen’ van een klein geschenk rondom mij: een ontluikend bloemblaadje, een mooi woord, de sereniteit van een randfiguur in het journaal die een Britse moskee beschermt tegen racistisch geweld, het met de wind meebuigen van de krulwilg, de huid die zich plooit bij een glimlach, … Aanschouwen brengt me in een ontvangende houding van verwondering, respect, ontroering soms en dankbaarheid. Het opzoeken van de geschenk-ervaring “Alles is gegeven – ik heb mezelf niet gemaakt, ik heb de wereld niet gemaakt,…” vergezelt me doorheen de dag en geeft richting.

Maar zoals velen hier krijg ik zingend wél meer gezegd en gebeden dan wanneer ik spreek, zeker wanneer ik dat samen met anderen mag doen. De liederen die we hier samen zingen zijn voor mij dubbel gebed en ik draag ze doorheen de week vaak als een oorwurm mee.

De pijler ‘gemeenschap’ vind ik ook moeilijk, veeleisend, soms verwarrend. Ik voel me bv. blijvend tekortkomen in onze grote familie met over de honderd rechtstreekse verwanten… Ik kan niet oprecht lief en leed met hen allen delen. Toch hoop ik dat verbondenheid blijft ook zonder dat we elkaar regelmatig zien of spreken. In groepen waar de focus ligt op ‘uitbreken naar een Goede Wereld voor allen’ ervaar ik meest wat die pijler ‘gemeenschap’ zou kunnen zijn. Tegelijk -en dat voelt soms contradictorisch- zie ik de postertekst die op mijn chiromeisjes-kamer hing: ‘de wereld verbeteren begint met… je bed op te maken’. Het houdt me alert om naast de grote wereld ook de meest nabije mens te blijven zien.

In sommige gemeenschappen heb ik een constant ‘thuisgevoel’ of mag ik energie ontvangen die me vleugels geeft en dankbaar stemt.

Onze gezinsgroep bijvoorbeeld is voor mij een plus-familie die mijn dagelijks leven en evangelisch zoeken ondersteunt. We delen lief en leed, houden elkaar een spiegel voor, roepen op tot engagement en leren van elkaar waar schoonheid, waarheid en rechtvaardigheid kan gevonden worden.

In het cohousingproject waar we ondertussen al drie jaar mogen wonen, is respectvol samenleven met grote verschillen van diverse aard geen sinecure. Maar het lukt aardig, zelfs beter dan we ooit durfden hopen. We proberen -ik herhaal ‘proberen’- in consensus te beslissen en geen meerderheid tegen minderheid uit te spelen. Die evenwichtsoefening vraagt energie en tijd, maar is die moeite meer dan waard.

Last but not least is ook deze Dominicus-gemeenschap en onze liturgie een onontbeerlijke pijler voor mijn christen-zijn. En bij uitbreiding fungeren ook de interlevensbeschouwelijke werkgroep Gent en de ruimere Dominicaanse beweging als gemeenschappen die bedding en richting geven voor oefenen en volhouden van evangelisch leven.

Laat ons samen dankbaar bidden en zingen

Klein leergebed

Geef mij vrede zet mij open
giet de onrust uit mij leeg
dat de adem mij verovert
grote adem van wat leeft.

Geef mij vrede laat mij stromen
samen met wat stromen moet
laat uw grote schoonheid komen
leer mij zeggen: het is goed.

tekst: Guido Van Hercke; muziek: Mark Joly

Wekelijks is er hier deze gemeenschapsoefening waarin onze onrust kan geledigd worden, waarin we ons laten veroveren door de grote adem van al wat leeft. Wie een overweging wil delen, een gebed, is daar nu toe uitgenodigd

TAFELDIENST

Welkom aan tafel
We zijn uitgenodigd aan de tafel van gastvriendschap waaraan we de Schepper van al wat leeft danken. Waaraan we Jezus gedenken die in een onvergetelijk gebaar zijn leven en dood verbeeldt in voedsel voor de gemeenschap.

Tafelgebed

Gezegend Eeuwige
Gezegend, Eeuwige, Gij reddende God!
In de nacht klonk uw stem, sprak uw hart.
In de nacht brak het donker op uw woord van licht.
Een dag ongeweten, een uitzicht dat wenkt,
roept Gij wakker voor ons.

Opstaan, vertrouwen en gaan zullen wij naar de morgen,
zingen om U het lied van alle reisgenoten:
Heilig, heilig, heilig, zullen wij U zingen.
Heilig, heilig, heilig, moeten wij U noemen,
met heel de schepping mee uw grote daden roemen!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!
Zegen van Godswege,
Hij die komt gezegend met de Naam van Hem!
Zingen wij Hosanna, hemelhoog Hosanna!

In de nacht bleef Gij trouw aan het volk van Uw liefde,
aan de Zoon van uw hart.
Uit het geestloze dal van de duizenden doden
hebt Gij hen tot leven gebracht.
Gezegend Eeuwige, Gij, reddende God,
om de Zoon van uw liefde.
Hij, onze geboorte, de nieuwe dag!

INSTELLINGSWOORDEN

Delen wij samen hier in zijn lichaam,
vinden wij leven eens en vooral in zijn bloed.
Voeg ons bijeen tot één levend lichaam,
een tempel van liefde, oase van vrede, een woning voor U.
Dat onze dagen U zullen aanbidden en eren Uw naam,
doen wie Gij zijt: Eeuwige, reddende God!

T: Sytze de Vries – M: Willem Vogel

Onze Vader

Vredeswens
Vrede… een beladen woord op deze wereld. En toch… we blijven samenkomen opdat de Grote Liefde mag overwinnen. Wensen we Gods vrede aan elkaar en de wereld.

Communie

ZENDING
‘vrome gedachte’ – we bidden samen de dominicaanse zegenwens

Moge de Schepper van al wat bestaat ons zegenen
Moge het Woord van wijsheid en waarheid ons genezen
Moge de Geest ons verlichten
en ons ogen geven om te zien
oren om mee te horen
en handen om Gods werk te doen
voeten om te gaan
en een mond om een bevrijdend woord te spreken
en moge een engel ons behoeden
en ons met Gods genade leiden naar het Rijk van vrede.
Amen.

Zegening

Bevelen wij elkaar in de hoede van de Eeuwige;
zegene ons de grote NAAM:
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Voor wie zoeken in de stilte
naar een vuur voor hart en handen:
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Voor wie zingen op Gods Adem
van de hoop die niet zal doven:
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Voor wie roepen om vrede,
van gerechtigheid dromen:
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Voor wie wachten in vertrouwen
dat de liefde zal blijven:
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Het licht van Gods ogen gaat over u op!
De zon van zijn vrede, als een nieuwe dag!
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

Met vrede gegroet en gezegend met licht!
Met vrede gegroet en gezegend met licht!

T: Sytze de Vries – M: Willem Vogel